Ֆիզիկա

Դաս 13.    (18.11-22.12)   

§22. Էներգիայի փոխակերպումները տատանողական շարժման ժամանակ: 

§23. Մաթեմատիկական և զսպանակավոր ճոճանակներ: Սեփական տատանումների պարբերությունը:        

1.Որքա՞ն է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի լրիվ մեխանիկական էներգիան:

Ճոճանակի լրիվ մեխանիկական էներգիան անփոփոխ է և հավասար է:
` E_պ+E_կ=mgh+mv2/2

2.Էներգիայի ի՞նչ փոխակերպումներ են  տեղի ունենում ճոճանակի սեփական տատանումների ժամանակ:

Տատանումների ընթացքում գնդիկի պոտենցիալ էներգիան պարբերաբար փոխակերպվում է կինետիկ էներգիայի, իսկ կինետիկը` պոտենցիալի։

3. Ո՞ր դիրքում է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի պոտենցիալ էներգիան առավելագույնը և որ դիրքում նվազագույնը:

Մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքից հետևում է, որ գնդիկի կինետիկ էներգիայի այդ առավելագույն արժեքը հավասար է A դիրքում նրա պոտենցիալ էներգիային A դիրքում գնդիկի h բարձրությունն առավելագույնն է:

4. Ո՞ր դիրքում է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի կինետիկ էներգիան առավելագույնը և որ դիրքում նվազագույնը:

Մեխանիկական էներգիայի պահպանման օրենքից հետևում է, որ գնդիկի կինետիկ էներգիայի այդ առավելագույն արժեքը հավասար է A դիրքում նրա պոտենցիալ էներգիային A դիրքում գնդիկի h բարձրությունն առավելագույնն է:

5. Ի՞նչ տվյալներ են անհրաժեշտ մաթեմատիկական ճոճանակի առավելագույն արագությունը հաշվելու համար: Մտածեք, թե ինչ եղանակով կարելի է հաշվել այն:

6. Ինչպե՞ս կարելի է ստանալ չմարող տատանումներ:

Չմարող տատանումներ կարելի է ստանալ շփման ուժի և դիմադրության ուժի բացակայության դեպքում։

7. Ի՞նչ մեծություններից է կախված մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը և ինչ մեծություններից  այն կախված չէ: Գրել բանաձևը:

Զսպանակավոր ճոճանակը կախված է ճոճանակի երկարությունից և ծանրության ուժից։ Այն կախված չի գնդակի զանգվածից։ T = 2п * √ l / g

8. Ի՞նչ մեծություններից է կախված զսպանակավոր ճոճանակի տատանումների պարբերությունը: Գրել բանաձևը:

Զսպանակավոր ճոճանակը կախված է ճոճանակի երկարությունից և ազան անկամ արագությունից, բայց շատ փոքր տարբերությամբ՝ տեղը։ T = 2p * √ l / g

9. Որքա՞ն է ազատ անկման արագացումը ՝ հասարակածում, բևեռներում, Երևանում:

Բևեռներ՝ 9.832 մ/վ^2
Հասարակած՝ 9.780 մ/վ^2
Երևան՝ 9.8 մ/վ^2

Սովորել՝ Է. Ղազարյանի դասագրքից էջ.67-75:

Լուծել խնդիրները՝

Խնդիր 1. Ժամացույցի ճոճանակի տատանումը, ջերմաստիճանի սեզոնային փոփոխությունները, ժամացույցի սլաքի շարժումը, լարի թրթռումը, օդանավի թևերի թրթռումը, Երկրի շարժումը Արեգակի շուրջը, էլեկտրական հոսանքի ցանցում լարման տատանումները կրկնելիության հատկություն ունեն: Նշված գործընթացներից ո՞րը կարելի է անվանել մեխանիկական տատանողական գործընթացներ:

ժամացույցի ճոճանակի տատանումից։

Խնդիր 2. Զսպանակի վրա ամրացված գնդիկի տատնումները հնարավո՞ր կլինեն արդյոք, եթե ամբողջ համակարգը բերվի անկշռելիության վիճակի:

այո, որովհետև զսպանակավոր ճոճանակի տատանումների պարբերությունը կախված է զանգվածից և կոշտությունից։

Խնդիր 3. Ժամացույցի ճոճանակը կատարում է շարունակական ներդաշնակ չմարող տատանումներ: Նշված մեծություններից ո՞րոնք են հաստատուն և որոնք փոփոխական՝ տեղաշարժը, ամպլիտուդիան,պարբերությունը, հաճախությունը, արագությունը, արագացումը:

 բոլորը փոփոխական են։

Կամերտոն.

Կամերտոն (գերմ. Kammerton), երկմատնյակ, ձայնի աղբյուր։

Ս-աձև մետաղե ձող է, ամրացվում է այնպես, որ ծայրերը (ոտնակները) կարողանան ազատ տատանվել։ Կամերտոնի առավել ինտենսիվ տատանումները տեղի են ունենում ոտնակներով անցնող հարթության մեջ։ Ձայնի ճառագայթումն ուժեղացնելու նպատակով ոտնակին երբեմն դիաֆրագմա են ամրացնում կամ կամերտոնը զուգակցում ռեզոնանսային արկղիկի (մի կողմից բաց, հիմնականում փայտե ուղղանկյուն արկղիկ, որի վրա տեղավորում են կամերտոնը) հետ։ Վերջինիս չափերն այնպես են ընտրում, որ նրանում պարփակված օդի ծավալի սեփական տատանումների հաճախականությունը համընկնի կամերտոնի տատանումների հաճախականությանը (տես Ռեզոնանս)։ Երաժշտության մեջ կամերտոնը ծառայում է ձայնի բարձրության չափօրինակ՝ երաժշտական գործիքները լարելիս և երգեցողության համար։ Տեխնիկայում կամերտոնը կիրառվում է տառատպիչ հեռագրական ապարատների աշխատանքը համաժամանակ դարձնող ցածրահաճախային գեներատորներում, իբրև կայուն հաճախականության աղբյուր ժամանակը չափող սարքերում և այլուր։ Կամերտոններն առավել հաճախ պատրաստում են էլինվարից, որի առաձգականությունը ջերմաստիճանի փոփոխության դեպքում համարյա չի փոխվում։

Ֆուկոյի ճոճանակ.

Ֆուկոյի ճոճանակ, ֆրանսիացի ֆիզիկոս Լեոն Ֆուկոյի անունով կոչված պարզ փորձնական սարք, որը նա կառուցել է Երկրագնդի պտույտն իր առանցքի շուրջը ցույց տալու համար։

Չնայած երկար ժամանակ արդեն հայտնի էր, որ երկրագունդը պտտվում է իր առանցքի շուրջը, սակայն միայն 1851 թ. Ֆուկոյի կողմից հայտնաբերած ճոճանակը շատ պարզ փորձով ապացուցեց իր առանցքի շուրջ Երկրի պտույտի հավաստիությունը։

English

December 18-22

Time for reading

THE LITTLE MATCH GIRL

“A Letter From Santa Claus” by Mark Twain

Read the texts and comment on them

These 2 texts are really interesting and good, I liked those of them. In The 1 text I get sad for this girl. But luckily now she is on good hands. In 2 text I can say that it was again happy and unhappy story and I of course can’t describe how much pain Mark Twain’s feel after his daughter died.

Պատմություն

ԴԵկտեմբերի 18-30

Առաջադրանքներ

Նախագիծ -«Ամանորյա բացահայտումներ»

Նախագիծ -«Ամանորյա բացահայտումներ»

Նախագծի իրականացման ժամանակահատվածը՝ դեկտեմբերի 18-30-ը

Նախագծի մասնակիցներ՝ միջին դպրոցի սովորողներ

Նախագծի նպատակը՝

•  իրականացնել հետազոտական և վերլուծական աշխատանք/օգտագործված աղբյուրները ամենաքիչը երեք աղբյուրից, ցանկալի է օտարալեզու աղբյուրների ներառումը/
•  ուսումնասիրել տարբեր երկներում, տարբեր ժողովուրդների մոտ ինչ առանձնահատկություններ կան
•  թեման ուսումնասիրել, բացահայտել՝ ինչպես են նշել տարբեր ժամանակներում , տարբեր պատմական իրավիճակներում
•  բացահայտել՝ինչպես են նշում հասակակիցները այլ երկրներում

Իրականացման ընթացքը

•  Համացանցից, տարբեր, օտարալեզու աղբյուրներից գտնել տեղեկություններ, ինչպես են նշում Նոր տարին տարբեր երկրներում, պատմական տարբեր ժամանակահատվածներում, Կաղանդ պապը տարբեր երկրներում, ուտեստներ, հիմնավորել Սուրբ Ծննդյան հրաշքները
• Ուսումնասիրել , համադրել սկզբունքների տարբերությունը

Ամփոփում՝ պատում բլոգում, տեսաֆիլմեր, աուդիո ձայնագրություններ

Ուսումնասիրման թեմաները

«Նոր տարին տարբեր երկրներում»

«Ինչպես են նշում Ամանորը Հայաստանում ապրող ազգային փոքրամասնություն կազմող էթնիկ խմբերը/ եզդիներ, հրեաներ, ասորիներ, մոլոկաններ….»

«Տոնի պատմությունը, կարևորությունը»

«Նոր տարին ծնողների, տատիկ պապիկների ժամանակաշրջանում» 

«Նոր տարվա խորհրդանիշների պատմությունը»

«Սուրբ ծննդյան կերպարների մասին պատմությունները»

«Նոր տարվա ուտեստները, նրանց խորհուրդը տարբեր երկրներում»

«Ամանորյա մի երգի պատմություն» 

«Նոր տարին տոնելու պատմությունը հին աշխարհում, միջնադարում,նոր դարերում, ժամանակակից աշխարհում հասակակիցների մեկնաբանությամբ» 

«Սուրբ Ծննդյան ֆիլմերը, պատմությունը, ժամանակաշրջանը»

«Նոր տարին պատմական բարդ ժամանակաշրջաններում»/պատերազմական ժամանակարջաններում/

«Նոր տարին խորհրդային ժամանակաշրջանում»

«Նոր տարի, Ամանոր, թե Սուրբ Ծնունդ» 

Պատմություն

Դեկտեմբերի 9-15

Առաջադրանք 1

Ճապոնիայի, Չինաստանի արդիականացման գործընթացը

Համեմատել Մուցուխիտոյին և Սուն Յաթ Սենին. որպես անհատ, իրենց գործունեությունը, բնութագրել ժամանակաշրջանը/ գրել հետազոտական աշխատանք՝ օգտագործելով օտարալեզու աղբյուրները//

Սուն Յաթ-Սենն ավարտել է Հոնկոնգի բժշկական ինստիտուտը (1892)։ 1894 թվականին ստեղծել է Սինչժունհոյ հեղափոխական կազմակերպությունը՝ ընդդեմ Չինաստանում իշխող Ցին դինաստիայի։ Այդ կազմակերպության 1895թվականի հոկտեմբերի 25-ի զինված ելույթի պարտությունից հետո տարագրվել է հայրենիքից։ 1905 թվականին Տոկիոյումնրա գլխավորությամբ ստեղծվել է Տունմենհոյ հեղափոխական կազմակերպությունը, որը գործունեության ծրագիր է ընդունել Սուն 6-ի մշակած երեք ժողովների սկզբունքները՝ նացիոնալիզմ (մանջուրական Ցին դինաստիայի տապալում, Չինաստանի ազգային անկախության վերականգնում), ժողովրդի իշխանություն (հանրապետության հռչակում) և ժողովրդի բարեկեցություն (հողի նկատմամբ իրավունքների հավասարեցում)։ Սինհայի հեղափոխությունն (1911-1913 թթ.) սկզբնավորած Ուչանի ապստամբության հաղթանակից (1911) հետո Սուն 6․ ընտրվել է Չինաստանի հանրապետության ժամանակավոր նախագահ (պարտականությունների կատարմանը ձեռնամուխ է եղել 1912 թվականի հունվարի 1-ից)։ Նրա գլխավորությամբ կազմվել է Չինաստանի հանրապետության ժամանակավոր սահմանադրություն։ Նկատի ունենալով Սուն 6-ի այդ ժամանակաշրջանի գործունեությունը, Վ․ Ի․ Լենինը նրան բնորոշել է որպես նարոդնիկական բնույթի հեղափոխական (Սուն 6․ հնարավոր էր համարում Չինաստանում խուսափել կապիտալիզմի հարաբերությունների զարգացումից են)։ Ներքին ֆեոդալական ուժերի և իմպերիզացման տերությունների ճնշմամբ Սուն 6․ 1912 թվականի ապրիլի 1-ին թողել է նախագահական պարտականությունները, սակայն շարունակել պայքարը դեմոկրատական կարգերի համար, հենվելով Գոմինդան Սուն Յաթ-Սենի կուսակցության վրա[6]: Ռուսաստանում Հոկտեմբերյան մեծ հեղափոխության հաղթանակը շրջադարձային ազդեցություն է ունեցել Սուն 6-ի հեղափոխական աշխարհայացքի վրա։

Համեմատել Ճապոնիայի և Չինաստանի 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի զարգացման  արդյունքները:

19-րդ դ. վերջերին և 20-րդ դ. սկզբին, իրականացված բարեփոխումների շնորհիվ, ճապոնիան թռիչքաձև զարգացում ապրեց։ Ճապոնիան սկսեց արտաքին շուկաներում հաջողությամբ մրցակցել արևմտաեվրոպական զարգացած երկրների հետ։ Զարգացան երկաթուղային և հեռագրային հաղորդակցությունը, մեքենաշինությունը, փոստային ծառայությունը և այլն։ Ստեղծվեց ազգային տարադրամը՝ ճապոնական իենը։ Մարդկանց կենսամակարդակի կտրուկ բարձրացման արդյունքում բնակչության թիվը գրեթե կրկնապատկվեց՝ հասնելով ավելի քան 72 միլիոնի։ Կազմավորվեցին դարաշրջանի բնորոշ քաղաքները՝ Տոկիա, Օսակա և այլն։ Չինաստանին օտարերկրյա բանկերը փոխառություններ էին տրամադրում պետությանը, վերահսկում նրա եկամուտները, ձեռք բերում երկաթուղիներ, գործարաններ կառուցելու և հանքերը շահագործելու իրավունքներ։ Չինական ավանդական հասարակության բարեփոխման հիմնավորմամբ հանդես եկավ առաջադեմ գործիչ Կան Յուվեյը։ Նրա գաղափարների հիման վրա ձևակերպվեցին հետևյալ կարևոր նպատակները՝ կրթական նոր համակարգի ստեղծում, ազգային արդյունաբերության և առևտրի զարգացման, գյուղատնտեսության արդիականացում, բանակի բարեփոխում, պետական ապարատի մաքրում։ 19-րդ դ. վերջերին և 20-րդ. դ. սկզբին Չինաստանը վերածվեց մեծ տերությունների կիսագաղութի։ Չինաստանում 1911-1912 թթ. տեղի ունեցավ հեղափոխություն։ Ցին արքայատոհմը տապալվեց և հռչակվեց Չինական հանրապետությունը։

Աղբյուրները Համաշխարհային պատմություն,  էջ 125-130, համացանց

Մեյձիի հեղափոխությունը: Թռիչքային անցում  ֆեոդալիզմից  իմպերիալիզմ:

Մեյձիի հեղափոխությունը:

Սուն Յաթ Սեն

10 փաստ Սուն Յաթ Սենի մասին

Առաջադրանք 2

Ընտրել Բալկանյան թերակղզում գտնվող որևէ պետություն, նկարագրել առաջացման գործընթացը նոր դարերում, համադրել  արդի, գործող պետության հետ:

Ներկայացնել

• աշխարհագրական դիրքը
• կրոնը
• պատմությունը
• տեսարժան վայրերը

Ամփոփել  15 նախադասությամբ

Հունաստան

Հունաստանը լեռնոտ երկիր է, որը գտնվում է Բալկանյան թերակղզու հարավային մասում, որն ավարտվում է Պելոպոնես թերակղզով և երկրի մայրցամաքային մասի ու Փոքր Ասիայի ափերին հարող կղզիների վրա։ Սահմանակից է Ալբանիա, նախկին Հարավսլավական Մակեդոնիա հանրապետության, Բուլղարիայի և Թուրքիայի հետ։ Հունաստանը շրջապատում է Միջերկրական ծովը, իր Հոնիական, Էգեյան ծովերով, իսկ Կրետեի հարավային ափերը նաև Լիբիական ծովը։ Հունաստանի տարածքի մեջ են մտնում մեծ քանակով կղզիներ, կղզու տարբեր սահմանումներով 1,200-ից 6,000, որոնցից 227 բնակեցված են։ Հունաստանի մոտ ութսուն տոկոսը լեռնային կամ բլրոտ տարածքներ են, երկիրը Եվրոպայի ամենալեռնային երկրներից մեկն է։

Հունաստանի սահմանադրությունը որպես ազգության գերակայող կրոն ճանաչում է Ուղղափառ քրիստոնեությունը և ազատություն է ապահովում կրոնական մյուս հավատքների համար Հունաստանի կառավարությունը տվյալներ չի հավաքում երկրի կրոնական խմբակցությունների մասին և մարդահամարի ժամանակ կրոնական պատկենելիություն չի հարցնում։ Գնահատականները ցույց են տվել նաև, որ հույն մուսուլմանները կրոնական փոքրամասնություն են և հիմնականում գտնվում են Թրակիայում։ Աթենքը համարվում է միակ եվրոպական մայրաքաղաքը, որտեղ մուսուլման ազգաբնակչության աղոթելու համար հատուկ շինություն չի սարքվել։ Կաթոլիկ հույների քանակգնահատվում է մոտ 50,000-ի կարգի, իսկ հռոմյա-կաթոլիկական էմիգրանտների համայնքի հետ մոտ 200,000 է Հին օրացույցով առաջնորդվողների թիվը կազմում է 500,000: 

Աղբյուրը՝ Համաշխարհային պատմություն, դասագիրք, 8-րդ դասարան, էջ 107-112, համացանց

Տալ «հայրենիք», «ազատություն», «անկախություն», «ազգ, «ժողովուրդ»  հասկացությունների բացատրությունը, նկարագրությունը /ըստ ձեզ, ըստ  Մեծերի/գրողներ, քաղաքական գործիչներ//

Համեմատել Ռուսաստանը և Ավստրո-Հունգարական տերությունները, նրանց տիրապետության ներքո գտնվող ազգերի ճակատագիրը:

Հետևություն.ներկայացնել բազմազգ կայսրությունների անկման մի քանի պատճառներ:

Բազմազգ կայսրությունների անկման երեք պատճառ կա: Առաջին հերթին դրանք անհամաձայնություններն են մի քանի ազգերի միջև, որը կարող է բերել անկման: Երկրորդը, յուրաքանչյուր ազգ, որը միախառնվել է և դարձել մի կայսրություն վախենում է, որ իր երկրի մշակույթը, կրոնը, և օրենքները կոտնահարվեն և կմոռացվեն, կխառնվեն այլ ազգերի մշակույթի հետ և կկորեն:

Աղբյուրը՝ Համաշխարհային պատմություն,  էջ 113-118, համացանց

Աշխարագրություն

25․12-29․12․2023

Առաջին ուսումնական շրջանի ամփոփում

1.Ներկայացնե՜լ Արևմտյան Եվրոպայի աշխարհագրական դիրքի առանձնահատկությունները։

Արևմտյան Եվրոպայի Աշխարհագրական դիրքը- Արևմտյան Եվրոպան ամենազարգացած վայրն է Եվրոպայում Արևմտյան եվրոպան հարուստ է Քարածխով և Երկաթի հանքավայրերով Նաև Արևմտյան Եվրոպայի հարթավայրերը և Լեռնային հիասքանչ վայրերը մի պատճառ են որ Արևմտյան Եվրոպայում է գտնվում Աշխարհում ամենաշատ զբոսաշրջիկներով երկիրը (Ֆրիանսիան)։

2.Համեմատե՜լ Մեծ Բրիտանիայի և Գերմանաիայի տնտեսության զարգացման նախադրյալները։

Գերմանիա- Գերմանիայի Տնտեսության զարգացման նախադրյալներ են օգտակար հանածոների պաշարները որը նաև ծառայում է մեքեինաշինուրթյան ոլորտում:

Մեծ Բրիտանիա-Մեծ Բրիտանիա Տնտեսության զարգացման նախադրյալներ են Անասնաբուծությունը ինչպես նաև ունի նավթի և գազի չնչին պաշարներ։

3.Բնութագրե՜լ Հարավային Եվրոպայի բնական պայմանների առանձնահատկությունները։

Հարավային եվրոպա նաև նրան ասում են Միջերկրածովային եվրոպա այնտեղ գտնվում են պիերենյան Թերակղզու երկրները Իսպանիան Պորտուգալիան Իտալիան և այլն Ինպես նաև Ջիբլարթարյան Նեղուցով ապրանք են արտահանում դեպի Արևմտյան Եվրոպա։
՝

4.Ներկայացնե՜լ Ֆրանսիայի բնակչությունը/ կրոն, ազգային կազմ, ուրբանիզացիայի մակարդակ, տարաբնակեցում/։

Ֆրանսիայի տարածքը մոտավոր 547հզր Կմ ² է մոտավոր ունի 68մ մարդ Կրոնը Բազմաճյուղ։ Տարաբնակեցում Իսլամներ։

5.Բնութագրե՜՜լ Արևելյան Եվրոպայի տնտեսության ճյուղային կառուցվածքը
Արևելյան Եվրոպա, տնտեսաշխարհագրական տարածաշրջան Եվրոպա աշխարհամասում։

Այստեղ գտնվող երկրները Սառը պատերազմի տարիներին եղել են սոցիալիստական ճամբարի երկրներ իսկ Սառը պատերազմից հետո նրանց ՀՆԱ Այդքան բարձր չեր եղել։

6.Ներկայացնե՜լ ՌԴ-ի բնական ռեսուրսների տեղաբաշխման առանձնահատկությունները։ Նշե՜լ բնական ռեսուրսների տարածման գլխավոր շրջանները։

ՌԴ- բնական Ռեսուրսներն են Նավթը Գազը և այլն։ Ռուսաստանի աշխհարագրական դիրքի առումով Ռուսաստանի բախտը չի բերել։

Մայրենի

Դեկտեմբերի 25-31

Կարդա’ Լեւոն Շահնուրի «Փաթիլը» պատմվածքը եւ կատարի’ր առաջադրանքները։

Անծանոթ բառերը բացատրի’ր:

2.Պատմվածքից դուրս գրի’ր բարդ, ածանցավոր բառեր։

Անծայրածիր,ամենափխրուն, ձյունաճերմակ,աստվածակերտ, բարեհոգի,ճակատագիր,լուսափայլ։

3. Խորհուրդ տո’ւր փաթիլին:

Փաթիլը պետք էր մնար երկնքում և պետք է մտածեր մինչև երկիր իչնելը

2. Ամանորյա հետաքրքիր, չկրկնվող մաղթանք ուղղի’ր աշխարհին։

Ցանկանում եմ, որ այս գալիք տարին բոլորին երջանկություն բերի։

Թող, որ բոլորի երազանքները իրականություն դառնան։

Թող այս տողերը կարդացողի աչքերը երբեք չպարուրվեն տխրության նոտաներով։

Այս գալիք տարին թող կատարի բոլոր մանուկների իղձերը։

Թող գալիք ձիու տարին իր հետ միայն սեր և ծաղաղություն բերի։

Թող մարդկային կյանքը արժանավորվի այս տարուն և գնահատվի մինչև վերջ։

Նոր տարվան բոլորն իրենց ժպիտները փոխանցեն մեկ-մեկու, որպեսզի՝ ինչպես ամանորն է, այնպես էլ նրանց դեմքի արտահայտությունը լինի։

Ուզում եմ, որ այս գալիք տարին բոլոր ուսանողներին հաջողություն բերի իրենց դասերում, քննություններում: Ովքեր, որ ավարտում են՝ նրանց էլ հաջողություն և բարի ճանապարհ դեպի նոր կյանք: Թող երջանկությունն ինքնին բնակվի մեր սրտերում և զգացնել տա իր ավելնորդությունը, որպեսզի մենք մեր կամքով նրան դուրս հանենք այնտեղից: 

Թող անցնող տարվա հետ մոռանանք բոլոր դժվարությունները, հիվանդություններն ու դժբախտություննները։ Մաղթում եմ, որ  2024-ին իրականանան բոլորիս ցանկություններն ու նախորդ տարիներին չիրականացած բոլոր իղձերը։ Հուսանք, որ 2024-ը կլինի հուսո, սիրո և ամենակարևորն է՝ խաղաղության տարի։ 

Կենսաբանություն

Դեկտեմբերի 25-ից հունվարի 8

Սիրելի՛ սովորողներ, կից տեղադրում եմ այս շաբաթների առաջադրանքները․

• Մականային համակարգ- դասագիրք էջ՝ 74
• Լրացուցիչ նյութ

Լրացուցիչ աշխատանք․ պատասխանել հարցերին

1.Ինչպիսի՞ կառուցվածք ունեն կմախքային մկանները:

Կմախքային մկաններն ունեն բարդ կառուցվածք։ Յուրաքանչյուր մկան կազմված է շարակցահյուսվածքային միջնաշերտով միմյանցից բաժանված բազմաթիվ խրձերից։ Արտաքինից մկանը ծածկված է ամուր թաղանթով՝ փակեղով։ Մկանախրձերում գտնվում են տարբեր երկարության մկանաթելեր։

2. Ի՞նչ դեր է կա տարում մկանային համակարգը:

Այն կարևոր դեր ունի մարմնի շարժման, կեցվածքի պահպանման, և արյան շրջանառության գործառույթներում։ Ողնաշարավորների մոտ այն կառավարվում է նյարդային համակարգի կողմից՝ չնայած որոշ մկաններ կարող են աշխատել ամբողջությամբ ինքնավար։ Մկանային և կմախքային համակարգերը միասին կազմում են ոսկրամկանային համակարգը, որը պատասխանատու է մարմնի շարժման համար։

3.Որտե՞ղ են տեղակայված հարթ և ﬕջաձիգ զոլավոր մկանները:

4.Ի նչպիսի՞ հիﬓական մկանախմբեր գիտեք:

Գլխի մկանները բաժանվում են երկու խմբի՝ դիմախաղի և ծամիչ։ Դեմքի արտահայտությունը՝ ուրախություն, վիշտ, թախիծ, զարույթ, առաջանում է դիմախաղի մկանների կծկումներով և թուլացումներով։ Այդ մկանները մասնակցում են նաև բերանի, ակնակապիճի, քթի բացվածքների փակվելուն ու բացվելուն, իրականացնում են այտերի, շրթունքների շարժումները։ Դիմախաղի մկանները մի ծայրով ամրանում են գանգոսկրին, մյուս ծայրով՝ մաշկին։ Այս մկանները համեմատաբար լավ զարգացած են մարդկանց և կապիկների մոտ։ Ծամիչ մկաններն իրականացնում են են ստորին ծնոտի շարժումները՝ վեր, վար, աջ, ձախ, առաջ և հետ։

Կրծքի մկանները մասնակցում են վերին վերջույթների և շնչառական շարժումներին։ Օրինակ կրծքի մեծ մկանը մասնակցում է վերին վերջույթների իջեցմանը և խոր շնչառությանը։

Մեջքի մկանները ստորին վերջույթների մկանների հետ միասին ապահովում են մեր մարմնի ուղղաձիգ դիրքը, իրանի շարժումները։ Մեջքի երկարությամբ դասավորված մկանների կծկման շնորհիվ իրանը կարող է հետ կորանալ։

Որովայնի մկանները կատարում են բազմատեսակ ֆունկցիաներ։ Նրանք ապահովում են իրանի դեպի առաջ և կողքեր թեքվելը, աջ և ձախ շրջվելը, որովայնի օրգանները պահում են բնականոն դիրքում, հեշտացնում աղիների դատարկումը, միզարձակումը։ Այս մկանները կծկվելիս ճնշում են գործադրում ներքին օրգանների վրա, ուստի կոչվում են մամուլի մկաններ։

Վերջույթների մկանները կարևոր դեր են խաղում տեղաշարժման ժամանակ, ֆիզիկական աշխատանք կատարելիս, իրենց վրա կրելով մարմնի ամբողջ ծանրությունը։ Հատկապես լավ զարգացած է սրունքի հետևի կողմում գտնվող ձկնամկանը, որը կծկվելով ոտքը ծալում է ծնկան հոդում, բարձրացնում կրունկը։ Այդ շարժումները կարևոր են վազելիս, քայլելիս։

5. Ի՞նչ է հոգնածությունը:

Հոգնածություն, աշխատող օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական վիճակ, որն առաջանում է կարճատև լարված կամ երկարատև չափավոր աշխատանքից հետո և բնորոշվում աշխատունակության ժամանակավոր իջեցմամբ, ֆիզիկական և նյարդային ռեակցիաների որոշակի փոփոխությամբ։ Կարճատև լարված աշխատանքից հետո հոգնածությունը սովորաբար արագ է անցնում, իսկ տևական աշխատանքին հաջորդողը՝ դանդաղ և աստիճանաբար։

6. Ո՞րն է ակտիվ հանգիստը:

Երբ մենք ծրագրում ենք մարզման ռեժիմ, մենք պետք է իմանանք, որ կլինեն մարզման օրեր և հանգստյան օրեր: Վրա հանգստյան օրերին կարևոր է չպատրաստվել, որպեսզի չչարաշահեք այն, Սխալը, որ թույլ են տալիս մարդկանց մեծամասնությունը, այն է, որ կարծում են, որ որքան շատ մարզվեն, այնքան շատ արդյունքներ կունենան: Ոչինչ իրականությունից հեռու չէ: Պետք է հիշել, որ մարմինը հանգստանալու կարիք ունի, որպեսզի կարողանա յուրացնել մեր կատարած մարզումը և կատարելագործվել: Դրանք հայտնի են որպես սպորտային հարմարվողականություն:

Քիմիա

Դեկտեմբերի 20-29

1)Գրել հետևյալ օքսիդներին համապատասխանող հիդրօքսիդների բանաձևերն և անվանումները ՝

Na2Օ-Նատրիի օգսիդ , Cs2O-Կաեսիում մոնոքսիդ, MgO-Մագնեզիումի օքսիդ ,HgO-Սնդիկի երկօքսիդ, Al2O3-Ալյումինի օքսիդ, SnO-Անագի օքսիդ, Cr2O3-Քրոմիում, MnO-մանգան, Fe2O3-Երկաթի (III) օքսիդ, CoO-կոբլատ:

2)Ավարտել հետևյալ սխեմաները և ընտրել այն ռեակցիաները, որոնք ղեկցվում են բոցով։

1. C5H12+O2->CO₂+H₂O
2. CH3OH + O2->CO₂+H₂O
3. Mg +O2->MgO
4. Li + O2->Li2O

3)Ի՞նչ գույնի լուսարձակում է առաջանում նեոն, արգոն և կրիպտոն գազեր միջով էլեկտրական հոսանք անցկացնելիս։

4)Ավարտուն տեսքի բերել հետևյալ սխեման.

MnO2 + O2=2 MnO2

5)Պարզ նյութերից ստացել են ֆոսֆորի օքսիդ, որի զանգվածը 14,2 է։ Որոշել ռեակցիայի մեջ մտած նյութերի զանգվածները։

Գրում ենք ռեակցիայի հավասարումը.

4P + 5O2= 2P2O5

Օգտվելով n = m/M բանաձևից` հաշվում ենք ֆոսֆորի օքսիդի նյութաքանակը.

6)Լրացնել ազատ վանդակները.

Fe+ ?->

7)

Fe+s=FeS                2NH₃=N₂+3h2

8)

Ըստ SO3+ H2OO = H2SO4հավասարման` գտնել, թե ինչ զանգվածով ծծմբական թթու կստացվի ծծմբի 40 կգ նշված օքսիդից։

SO3+ H2O = H2SO4

Օգտվելով n = m/M բանաձևից` հաշվում ենք ծծմբի (VI) օքսիդի նյութաքանակը

Русский язык

18-22 Декабря

Урок 1. Письменная работа

Задание 1. Закончите предложения, используя данные в скобках слова в дательном падеже.

1. Я дала книгу школьной подруге (школьная подруга).
2. Он показал письмо старшему брату (старший брат).

3. Мы подарили цветы нашей преподавательнице (наша преподаватель-

ница).

4. Она помогла решить задачу новому студенту (новый студент).

5. Это письмо я должен передать моему другу Сергею(мой друг Сергей).

6. Она рассказала о концерте своей маме (своя мама).

7. Ученик передал тетрадь вашей учительнице(ваша учительница).

8. Он подарил книги соседу Армену (сосед Армен).

9. Преподаватель объяснил задачу иностранной студентке (иностранная студентка).

10. Отец решил позвонить младшей дочери (младшая дочь).

11. Виктор купил красивый букет своей подруге Марие (своя подруга Мария).

12. Мы помогли вашей тете (ваша тётя) выбрать себе пальто.

13. Я вернул словарь их библиотекарю (их библиотекарь).

14. Мы всегда звоним отцу и матери (отец и мать).
15. Это памятник великого русского поэта (великий русский поэт).

Задание 2. Перепишите, раскрывая скобки.

1.Мы часто пишем письма своим родителям (свои родители).

2. Он купил билеты в театр знакомой девушке (знакомые девушки).

3. Всегда нужно помогать пожилим людям (пожилые люди).

4. Я показала город новым друзям (новые друзья).

5.Отец купил конфеты своим детям (свои дети).

6. Я позвонил близким родственникам (близкие родгать) пожилым людям (пожилые люди).

7. Мальчик мешал своим сестрам (свои сёстры) делать уроки.

8.Мы положили цветы у памятника наших героев (наши герои).

9. Старшая сестра помогла младшим братьям (младшие братья) выбрать профессию.

10.Она написала письма лучшим подругам (лучшие подруги).

Упр.4

1.Несёт

2.Возил

3.Возят

4.Носит

5.Возиш

6.носили

7.Носил

8.Возила

9.Носите

10.Носит

Упр.5

1.Иду

2.Носиш

3.Бегали

4.Плыла

5.Возить

6.уехал

7.ходить

8.улетаетье

9.Возили

10.Бегали

Русский язык

11-15 декабря

Урок 1-2.    Новогоднее чтение. “Рождественское письмо” (Иван Ильин)

1.Анастасия Углик:

Провожать старый год и встречать новый под нашей лесной красавицей и извлекать из-под нее подарки мы обычно никого специально не приглашаем, но всегда почти стихийно у нас в доме собирается небольшая дружная компания, с которой мы пьем шампанское под бой курантов. Завтрак 1 января – совсем другое дело, на него к часу дня почему-то возвращаются все, кто убегал в течение новогодней ночи к своим друзьям, родным и близким, чтобы прихватить их с собой и привезти к нашей елке. Однажды всем утренним гостям (их оказалось 24 человека!) не хватило огромного маминого неаполитанского пирога, к которому они, собственно, все и стремились. Пришлось предложить им тазик оливье, его мы с мамой накануне настрогали, когда словно в первый раз переживали события «Иронии судьбы». Салат смели за пять минут – а еще говорят, что он всем надоел до дрожи!

В ленивые дни новогодних каникул (если мы никуда не уезжаем) к нам в дом приходят те, кто уже был с нами в ночь на первое, мы же время от времени выбираемся к ним. Или к тем, кто до нас по каким-то причинам не дошел. А в канун старого Нового года устраиваем Прощание с новогодней елкой – для этого праздника есть своя особая компания друзей, которые любят его даже больше, чем собственно сам Новый год. Тогда из-под елки уходят последние подарки. И на этом все заканчивается.

2. Чтение текста “Рождественское письмо” Ивана Ильина

Домашнее задание:  Почитать “Рождественское письмо” Ивана Ильина и на уроке передать его содержание, попробовать написать рождественское письмо своей бабушке.

Дорогая бабушка,

С наступающим Рождеством! Я надеюсь, что ты чувствуешь себя хорошо и наслаждаешься этим замечательным временем года. Я очень скучаю по тебе и надеюсь, что скоро увидимся.Как проходят твои дни? Я надеюсь, что ты здорова и счастлива. Я всегда думаю о тебе и молюсь за тебя.Я люблю тебя, бабушка, и желаю тебе здоровья и счастья в этот праздник. С нетерпением жду, когда снова увижу тебя.

С любовью,

Твой внук.