English

April 8-12

Ways of Living, English in Mind, pages 10, 11, 12

Grammar: too much, many, not enough

Classwork

English

April 22-26
Your Mind
English in mind, pages 18, 19
Grammar: Determiners everyone, no one, someone
Vocabulary: Thinking

Կենսաբանություն

Ապրիլի 1-7

Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ առաջադրանքերը․

• Գազափոխանակությունը թոքերում և հյուսվածքներում․
• Դասագիրք-էջ՝ 130-133

Լրացուցիչ աշխատանք․

1.Ինչպե՞ս կարելի է բարձրացնել օրգանիզﬕ դիմադրողականությունը շնչառական հիվանդությունների նկատմամբ:

Դիմադրողականությունը բարձրացնելու համար կարելի է անել հետևյալը․ Ընդհանուր առոջությունը պահպանելու համար հաժախ մարզվել, միրգ և բանջարեղեն ավելացնել սննդակարգին, խոնավություն պահպանել, բավարար քնել, փորձել իջեցնել սթրեսի մակարդակը, պահպանել լավ հիգենա և խուսափել «վատ սովորություններից»։

2.Որո՞նք են շնչառության հիգիենայի հիﬓական կանոնները:

Հազալիս կամ փռշտալիս բերանը և քիթը անձեռոցիկով կամ արմունկով ծածկելը, ձեռքերը օճառով և ջրով լվանալ և հիվանդ մարդկանց հետ մոտիկ շփումից խուսափել:

3.Ինչպե՞ս են հեռացվում քթի խոռոչ կամ շնչափող ընկած առարկաները:

Քթի խոռոչում կամ շնչափողում գտնվող առարկաները հիմնականում հեռացվում են քթի օգնությամբ ուժեղ փչելով(բաց թողնելով միայն այն խոռոչը որտեղ մնացել ա առարկան), կարելի է օգտագործել հազը կամ բժշկական գործիքներ:

Քիմիա

Սովորել ՝ Թթվային օքսիդներ։ Թթուներ։

Թթուներ: Հիմքեր: Աղեր

Բոլոր լուծելի թթուները, հիմքերը և աղերը էլեկտրոլիտներ են: Ջրում լուծելիս դրանք դիսոցվում են դրական և բացասական իոնների.

Ի՞նչն է ընդհանուրը միացությունների նույն դասին պատկանող էլեկտրոլիտների դիսոցման գործընթացում:

Նախորդ բաժիններից դու արդեն գիտես. քլորաջրածին գազը ջրում լուծելիս դիպոլ-դիպոլային փոխազդեցության հետևանքով այն դիսոցվում է՝ ըստ հետևյալ հավասարման. HCl→H++Cl−, առաջացնելով ջրածնի կատիոն և քլորիդ անիոն:

Նույն կերպ են դիսոցվում նաև մյուս թթուները, օրինակ. HNO3→H++NO−3, հետևաբար.

Թթուներն այն էլեկտրոլիտներն են, որոնց դիսոցումից ստացվում են ջրածնի կատիոններ ու թթվային մնացորդի անիոններ:

Ջրային լուծույթներում թթուների բոլոր ընդհանուր հատկությունները պայմանավորված են ջրածնի հիդրատացված կատիոնների առկայությամբ:

Ջրածնի կատիոնները թթուների ջրային լուծույթներում հիդրատացվում են, վերածվելով հիդրօքսոնիում իոնների. H++H2O→H3O+

Հետևաբար թթուների դիսոցման հավասարումները ավելի ճշգրիտ ձևով ներկայացվում են ջրի մոլեկուլների մասնակցությամբ. օրինակ՝

HCl+H2O⇄H3O++Cl−, կամ HNO3+H2O→H3O++NO−3

Ըստ դիսոցման ժամանակ առաջացած ջրածնի կատիոնների թվի՝ թթուները լինում են.

միահիմն՝ HJ,HNO2,HClO4,HClO,CH3COOH և այլն,

երկհիմն՝ H2SO4,H2SO3,H2CO3,H2SeO3,H3PO3 և այլն,

եռահիմն՝ H3PO4,H3AsO4 և այլն,

քառահիմն՝ H4P2O7 և այլն: 

Որոշ դեպքերում թթվի մոլեկուլում առկա ջրածնի ատոմների թիվը չի համընկնում թթվի հիմնայնության հետ. օրինակ CH3COOH-ը միահիմն թթու է, թեև նրա մոլեկուլում ջրածնի չորս ատոմներ կան, իսկ H3PO3-ը երկհիմն թթու է:

Բազմահիմն թթուները դիսոցվում են աստիճանաբար, օրինակ.

H2SO3⇄H++HSO−3HSO−3⇄H++SO2−3

Ընդ որում առաջին փուլի դիսոցումն ընթանում է ավելի մեծ չափով:

Նույն տարրի առաջացրած թթվածնավոր թթուներից առավել ուժեղ էլեկտրոլիտ է տարրի առավել մեծ օքսիդացման աստիճանին համապատասխանող թթուն: 

Օրինակ՝ ծծմբական թթուն ուժեղ թթու է, իսկ ծծմբայինը՝ թույլ:

Համեմատելով հիմքերի դիսոցման հավասարումները՝

NaOH→Na++OH−,NH4OH⇄NH+4+OH−, կարելի է եզրակացնել.

Հիմքերն այն էլեկտրոլիտներն են, որոնց դիսոցումից առաջանում են մետաղի (ամոնիումի) կատիոններ և հիդրօքսիդ՝ OH− անիոններ:

Ջրային լուծույթներում հիմքերի բոլոր ընդհանուր հատկությունները պայմանավորված են հիդրօքսիդ անիոնների առկայությամբ:

Օքսիդացման +2 (և ավելի) աստիճան դրսևորող մետաղների հիդրօքսիդները՝ բազմաթթու հիմքերը դիսոցվում են աստիճանաբար:

Օրինակ՝

Ba(OH)→BaOH++OH−2I փուլ

BaOH+⇄Ba2++OH−II փուլ

ընդ որում առաջին փուլի դիսոցումն ընթանում է ավելի մեծ չափով:

Տարբեր աղերի դիսոցման հավասարումները համեմատելով՝

Na2CO3→2Na++CO2−3AlCl3→Al3++3Cl−NH4NO3→NH+4+NO−3

կարող ենք եզրակացնել.

Աղերն էլեկտրոլիտներ են, որոնք դիսոցվելիս առաջացնում են մետաղի (ամոնիումի) կատիոններ և թթվային մնացորդի անիոններ:

Ի տարբերություն բազմահիմն թթուների և բազմաթթու հիմքերի, աղերը դիսոցվում են անմիջապես ու լրիվ, այդ էլեկտրոլիտներն ատիճանաբար չեն դիսոցվում:

Աղերն ընդհանուր հատկություններ չունեն. աղերի հատկությունները պայամանավորված են և՛ կատիոններով, և՛ անիոններով:

Թթուների, հիմքերի և աղերի անգույն լուծույթները միմյանցից կարելի է տարբերել թթվահիմնային հայտանյութերի միջոցով: 

Օրինակ՝ լակմուսը թթուների ջրային լուծույթում ձեռք է բերում կարմիր գույն, հիմքերում՝ կապույտ, իսկ չհիդրոլիզվող աղերի ջրային լուծույթում պահպանում է իր գույնը՝ մանուշակագույնը.

Վարժություններ

1)Առաջին սյունակում տրված ռեակցիաների հավասարումների ձախ մասին համապատասխան երկրորդ սյունակից ընտրե՛ք աջ մասը.

1.ե

2.դ

3.գ

4.ա

5.բ

2)Լրացրու՛ բաց թողնված բառը թթուների, հիմքերի և աղերի էլեկտրոլիտային դիսոցման վերաբերյալ` հետևյալ նախադասությունում.

Աղերը _______ են անմիջապես և լրիվ:

Պատասխան՝ դիսոցվում

3)Ըստ քիմիական հատկությունների, ո՞ր տիպի օքսիդներին է պատկանում BeO:

• հիմնային
• թթվային
• երկդիմի

4)Տրված է նյութ՝  նատրիումի օքսիդ:

Na₂O

Կազմի՛ր քիմիական բանաձևը 

Քիմիական բանաձև կազմող նշանները ցույց են տալիս, թե որ քիմիական տարրերն են մտնում տվյալ նյութի բաղադրության մեջ։ Քիմիական բանաձևում, տարրերի նշաններից աջ, ներքևում գրվող ինդեքսներով (1-ը չի գրվում) ցույց են տրվում նյութում տարրերի հարաբերական (մոլային) պարունակությունները՝ Н₂О, Al₂O₃, С₆Н₆, Na₂SO₄, С₁₂Н₂₂О₁₁ և այլն։

Հաշվի՛ր տրված նյութի մոլային զանգվածը  

Բանաձև՝  

Մոլային զանգված՝  ….գ/մոլ

5)Որքա՞ն է թթվածնի զանգվածային բաժինը (%) ծծմբային թթվի մոլեկուլում:

(պատասխանը ներկայացրու տասնորդական թվի ճշտությամբ)

Mr(H2SO3)=2+32+48=82

W(O)=48/82×100%=58,5

Պատասխան՝  58,5%

6)Որքա՞ն է թթվածնի զանգվածային բաժինը (%) ծծմբային թթվի մոլեկուլում:

(պատասխանը ներկայացրու տասնորդական թվի ճշտությամբ)

82գ/մոլ

58,5%

Պատասխան՝ 58,5%

English

April 15-19
English in Mind, pages 14-17
All over the place, everyday English.

1. Read the text and answer the questions following it.

Chinese New Year is the celebration of the New Year in Chinese communities around the world. The date of the Chinese New Year is determined by the lunar calendar, so festivities begin with the new cycle of the moon that falls between January 21 and February 19. Each year is named for one of 12 symbolic animals in sequence. The animals are: the rat, ox, tiger, hare, dragon, serpent, horse, ram, monkey, rooster, dog and boar. The New Year celebration is the most important and the longest of all Chinese festivals, traditionally lasting for two weeks. During the period, towns and villages are decorated with colored lanterns, floral exhibitions, and brightly colored banners with New Year greetings. Preparations traditionally began in the home the week before the New Year, when families thoroughly clean their houses to symbolically sweep away all traces of misfortune. They also pay of debts, add a new coat of red paint to doors and windowpanes, and decorate the home with flowers. To avoid bad luck, parents warn their children to be on their best behaviour. On the evening before the New Year, families gather for a feast of various dishes of seafood and dumplings. Each dish has symbolic meaning, often signifying good luck and prosperity. At midnight, families light fireworks to attract the attention of benevolent god and to frighten away evils spirits. The fireworks last until dawn, although celebrants may light more fireworks for the next two weeks.

1.How is the date of the Chinese New Year determined?

The date of the Chinese New Year is determined by the lunar calendar. The holiday falls on the second new moon after the winter solstice on December 21

2.When do festivities begin?

3. Why do families light fireworks?

There are several fascinating reasons why fireworks have become a popular tradition for New Year’s celebrations around the world: 1. Symbolism and warding off evil: In many cultures, loud noises and bright lights are believed to ward off evil spirits and bad luck

4. The word various is synonymous to ...

different, disparate, divergent, and diverse

After I had lunch at a village inn, I (1) looked for my bag. (to look) (2). I had left it on the chair beside the door but it wasn’t there! (to leave). As I (3) looking it, the inn-keeper came in. (to look for)

“Did you have a good meal?” he asked.

“Yes, thank you. ” I answered, ” but I can’t pay the bill. I haven’t got my bag. “

The inn-keeper (4) smiled and immediately went out. (to smile). in a few minutes he returned with my bag and (5) gave it back to me. (to give)

“I am sorry, ” he said. My dog had taken in into the garden. He often does this”.

3. Translate the sentences form Armenian into English.

Եթե մենք նրան չօգնենք, նա չի կարողանա ավարտել աշխատանքը։

If we did not help him, He cannot finish his work

Թոմն ասաց, որ նա չի կարող ընդունել մեր առաջարկը։

Tom said, that he cannot accept the deal

Ջորջը նկատեց, որ անձրևանոցը մոռացել է տանը։

George noticed, that he forgot his umbrella

Տնօրենն ասաց, որ փաստաթղթերը պատրաստ կլինեն ժամը 3-ին։

Principal said, that the documents must be ready at 3 o’clock

Երբ ես խոսեցի նրա հետ, նա շատ բարկացած էր։

When i talk with him, he was very bussy

4. Speak on the following topic.

My hobby.

My hobby now is football. I enjoy my hobby with my friends and especially with my classmates. My favorite player is Cristiano Ronaldo. Now I have a lot of injures because of my feet that was broken so I think that soon I will retire or stay but not play long. I know that everyone respect me on the field but I did not need to be respected because in my mind I am always number 1 not number 7 number 1.

English

April 1-5

English in Mind, pages 8,9

Read the text and check your answers.

Classwork, prepositions

ex. b

1. There are a lot of people. — 1
2. There are too many people. — 2
3. I’ve got a lot of work. — 3
4. I’ve got too much work. — 4

ex. c

Rule: Use too many with countable nouns, and too much with uncountable nouns.

ex. d

1. I think I’ve got too many books! — 1
2. There are too many people in there. — 2
3. I think I’ve eaten too much food. — 3
4. I spend too much time on the computer. — 4

ex. e

There weren’t enough beds in the hotels.

There wasn’t enough time to explore everything.

Rule: Use (not) enough with both countable and uncountable nouns.

ex. f

I don’t really like my town. Every summer, too many tourists come here, so there are too many cars in the streets, and that means there’s too much noise. There aren’t enough places for teenagers to go, either. There are lots of shops but there are always too many people in them! And most of the clothes shops are for old people — there aren’t enough shops for young people like me!

English

April 1-5

English in Mind, pages 8,9

Read the text and check your answers.

Classwork, prepositions

Քիմիա

Ապրիլի 8-12

Սովորել՝ Ջրածին։ Հասկացողություն թթուների և աղերի մասին։

Էջ՝ 129-133

Ջրածինը (Hydrogenium` լատիներեն ջուր ծնող) պարբերական համակարգի առաջին պարբերության՝ առաջին խմբի, մեկ կարգաթվով տարրն է: 

ջրածին տարրի նշանը

Advertisement

Ջրածնի ատոմն ունի ամենապարզ կառուցվածքը` մեկ դրական լիցքով միջուկի  շուրջը սփռված է մեկ էլեկտրոն:

 ջրածնի ատոմի կառուցվածքը

Միացություններ առաջացնելիս  ջրածինը հիմնականում ցուցաբերում է մետաղական հատկություն, այսինքն՝ տալիս է  մեկ էլեկտրոն և ձեռք է բերում +1 լիցք:

H0−1e→H+

Իսկ որոշ պայմաններում ոչ մետաղական հատկություն` ընդունում է էլեկտրոն (օրինակ՝ մետաղների հետ առաջացած միացություններում)  և ձեռք բերում −1օքսիդացման աստիճան:  

H0+1e−→−H−

Միացությունների ձևով ջրածինը չափազանց տարածված տարր է: Նա  կազմում է  ջրի զանգվածի 11 %-ը, մտնում է բոլոր բուսական` մրգերի, բանջարեղենների, թթուների,  և կենդանական նյութերի` ճարպերի, սպիտակուցների,  ածխաջրերի, նավթի, և շատ այլ հանքային նյութերի բաղադրության մեջ: 

Նա կազմում  է արեգակի և աստղերից շատերի զանգվածի կեսից ավելին: Արեգակնային համակարգի ամենամեծ մոլորակը` Յուպիտերը, համարյա լրիվ կազմված է ջրածին քիմիական տարրից: Ցածր ջերմաստիճանի և շատ բարձր ճնշման պատճառով ջրածինն այդ մոլորակի վրա գտնվում է պինդ վիճակում: 

Ջրածին տարր պարունակող ցանկացած միացություն պարունակում է ջրածնի երկու իզոտոպ`        պրոտիում ( 99,98) և դեյտերիում (0,02): Աննշան քանակությամբ հանդիպում է նաև երրորդ իզոտոպը` տրիտիումը:

                                                     ջրածնի իզոտոպները

Advertisement

Ջրածին տարրն առաջացնում է ջրածին պարզ նյութը՝  

Ջրածնի մոլեկուլի բանաձևն է՝ H2, հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը՝ 2,016 (կլորացված 2), մոլային զանգվածը՝ 2 գ/մոլ՝

ջրածնի մոլեկուլի մոդելը

Ջրածինը բնության մեջ ազատ վիճակում հանդիպում է չնչին քանակով՝ գլխավորապես մթնոլորտի  վերին շերտերում:  Երբեմն, այն երկրի ընդերքից դուրս է գալիս այլ գազերի հետ հրաբխային ժայթքումների, ինչպես նաև նավթի արդյունահանման ժամանակ:

ՀԱՐՑԵՐ, ՎԱՐԺՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՎ ԽՆԴԻՐՆԵՐ

Ո՞ր դեպքում է խոսքը վերաբերում ջրածնին՝ որպես քիմիական տարրի.

ա) ջրածին պարունակում է մարդու օրգանիզմը,

բ) ջրածնի լուծելիությունը ջրում վատ է,

գ) ջրածնի զանգվածային բաժինը ջրում ≈11% է:

Թվարկե՛ք հինգ նյութ, որոնց կազմում ջրածին տարր է առկա:

Մրգերի, բանջարեղենների, թթուների,  և կենդանական նյութերի` ճարպերի, սպիտակուցների,  ածխաջրերի, նավթի, և շատ այլ հանքային նյութերի բաղադրության մեջ: 

Ինչո՞ւ մոլեկուլային ջրածինը չի հանդիպում Երկրի մթնոլորտի ցածր շերտերում:

ջրածնի մոլեկուլի մոդելը

Ջրածինը բնության մեջ ազատ վիճակում հանդիպում է չնչին քանակով՝ գլխավորապես մթնոլորտի  վերին շերտերում:  Երբեմն, այն երկրի ընդերքից դուրս է գալիս այլ գազերի հետ հրաբխային ժայթքումների, ինչպես նաև նավթի արդյունահանման ժամանակ:

Որքա՞ն է 8 գ զանգվածով ջրածնի

ա) նյութաքանակը (մոլ),-8/2=4

բ.ծավալը։-Ar (H)=8*1

Ո՞ր դեպքում է ջրածնի զանգվածն ավելի մեծ՝ 1 մոլ ջրո՞ւմ, թե՞ 0,5 մոլ մեթանում:

Ջրի զանգվածը Երկիր մոլորակի վրա ≈1,45-10 կգ է: Ի՞նչ զանգվածով (կգ) ջրածին է պարունակում ջուրը:

Հաշվե՛ք ատոմների թիվը 20 գ զանգվածով մոլեկուլային ջրածնում:

Որքա՞ն է ջրածնի զանգվածային բաժինը (%) էթիլսպիրտում՝ C2H5OH:

Ի՞նչ զանգվածով (գ) ցինկ կպահանջվի աղաթթվից 1,12 լ ջրածին դուրս մղելու համար:

Քիմիա

Մարտի 28-ից մինչև Ապրիլի 7-ը

Նախագիծ՝ Զատկային ծես

Սիրելի սովորողներ ,տանը` ընտանեկան միջավայրում պատրաստել ծիսական զատիկի ձվերի ներկումը ։ Մեկնաբանել բնական ներկանյութերի և քիմիական գույների տարբերությունը ։ Ձեր ընտրված գունանյութերի և զարդարված ծիսական զատիկի ձուն, ներկայացնել և մեկնաբանել տեսանյութերով և պատկերներով։ 

Նպատակը՝

1. Սովորողների մոտ զարգացնել ավանդույթների,ծեսերի  կատարման սովորույթները և ֆրանք դարձնել ուսումնական
2. Նախագծերը առցանց ուսուցման ժամանակ դարձնել ընտանեկան
3. Զարգացնել ինքնուրույն աշխատելու ունակությունը,մեդիակրթությունը
4. Բացահայտել սննդային ներկերը,որոնք օգտագործվում են զատիկի ծեսի ժամանակ ձվերը ներկելու համար 

• Բացատրել ծեսի իմաստը
• Ինչ գույներ է օգտագործում ձեր մայրիկը հավկիթները ներկելու համար
• Ինչ քիմիական բաղադրություն ունեն այդ ներկերը
• Ինչ վնաս կարող են պատճառել այդ ներկերը մարդու օրգանիզմին
• Ինչ քիմիական բաղադրություն ունի հավկիթը,հավկիթի կեղևի բաղադրությունը
• Հավկիթի մեջ մտնող նյութերի օգուտն և վնասը:

Նյութերը տեղադրել բլոգներում,հղումները ուղարկել ինձ::

Բնական ներկանյութեր Զատիկի ձվերը ներկելու համար

Գոյություն ունեն բազմաթիվ ներկեր և գունանյութեր Զատիկի ձվերը ներկելու ու զարդարելու համար: Կարևոր է հիշել, որ քիմիական ներկանյութերը ցանկալի է օգտագործել դատարկ, փայտե կամ կավե ձվերը ներկելու համար, որոնք ծառայում են որպես զարդարանք: Իսկ ուտելու ձվերը գունավորելու համար գերադասելի է օգտագործել ավանդական մեթոդներ ու բնական ներկանյութեր, քանի որ Ձեր ընտանիքի անդամների առողջությունն ու ապահով լինելն ամենից կարևոր է:
Ներկայացնում ենք բնական ներկանյութեր , որոնք օգնում են ստանալ վառ գույներ ու բացարձակ անվնաս են:

Օգտակար խորհուրդներ՝

Հղումը՝
Որպեսզի ստանաք առավել հագեցած և նուրբ երանգ, հարկավոր է օգտագործել միայն սպիտակ ձվեր:
Ձվերը բնական նյութերով ներկելուց առաջ անհրաժեշտ է դրանք լավ լվանալ ու մաքրել քացախով, որպեսզի գույններն ավելի լավ ստացվեն:
Ձվերը ներկելուց հետո պետք է դրանք մաքրել ձիթայուղով՝ գույնն առավել վառ դարձնելու ու փայլ հաղորդելու համար:

Կենսաբանություն

Ապրիլի 1-7

Ընկերներ ջան, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ առաջադրանքերը․

• Գազափոխանակությունը թոքերում և հյուսվածքներում․
• Դասագիրք-էջ՝ 130-133

Լրացուցիչ աշխատանք․

1.Ինչպե՞ս կարելի է բարձրացնել օրգանիզﬕ դիմադրողականությունը շնչառական հիվանդությունների նկատմամբ:

Ներշնչման պահին օդի հետ կարող են շնչուղիներ անցնել հիվանդաբեր բակտերիաներ, փոշի, որոնց մի մասը կպչում է վերին շնչառական ուղիների լորձաթաղանթի թարթիչավոր էպիթելին և վնասազերծվում լորձունքի կողմից։ Սակայն որոշ մանրէներ կարող են անցնել թոքեր և առաջացնել թոքաբորբ և այլն։

Կանխելու համար պետք է պահպանել հիգիենայի կանոնները, ինչպես նաև կարևոր է շնչառության ճիշտ ռիթմը, որը հեշտացնում է ֆիզիկական և մտավոր աշխատանքը: Կրծքավանդակի նորմալ ձևավորման համար կարևոր պայման է գրասեղանի առջև ճիշտ նստելը, շնչառական մարզումներ կատարելը: Անհրաժեշտ է զբաղվել սպորտով, քայլելիս ընդունել ուղղաձիգ կեցվածք, որը նպաստում է կրծքավանդակի լայնացմանը, մեծացնում է թոքերի կենսական տարողությունը։ Շնչառության հիգիենայի կարևոր պայման է նաև քթով շնչելը։
2.Որո՞նք են շնչառության հիգիենայի հիﬓական կանոնները:

Շնչառության հիգիենան պահպանելու համար անհրաժեշտ է բնակարանը մաքրել խոնավ շորով, պետք է պահպանել անձնական հիգիենա, ինչպես նաև կոփել օրգանիզմը։ Եթե բնակարանում շատ մարդ կա, օդում թթվածնի քանակը պակասում է, շատանում են ածխաթթու գազը, ջրային գոլորշիները: Այդպիսի պայմաններում մարդիկ դառնում են քնկոտ, արագ հոգնում են, գանգատվում են գլխացավից: Մարդու առողջության համար անհրաժեշտ է թարմ օդ, բնակարանը պետք է հաճախ օդափոխել։

3.Ինչպե՞ս են հեռացվում քթի խոռոչ կամ շնչափող ընկած առարկաները:

Ուտելու, խոսելու, հատկապես ծիծաղելու պահին, նաև երեխաների որոշ վտանգավոր խաղերի դեպքերում հնարավոր է շնչուղիների մեջ օտար մարմինների` ոսկոր, լոբի, ոլոռ, քար և այլ մանր իրերի հայտնվելը: Քթի մեջ այդպիսի առարկաներ ընկնելու դեպքում անհրաժեշտ է փակել երկրորդ քթանցքը և փորձել փչելով արտաշնչմամբ հեռացնել օտար իրը։ Արգելվում են որևէ գործիքով հեռացնելու փորձերը, քանի որ ոչ հմուտ միջամտության դեպքում օտար մարմինը կթափանցի շնչուղիների ավելի խորը մասեր։ Շնչափող ընկած օտար մարմինը նախ փորձում են հեռացնել արհեստական հազի միջոցով: Անհաջող փորձերից հետո կարելի է տուժածին երկտակել ծնկի վրա` փորով հենված դեպի ծունկը դիրքով, գլուխը ինչքան հնարավոր է դեպի ներքև, ապա մի քանի անգամ կտրուկ հարվածել մեջքին։ Եթե այս ձևով նույնպես օտար մարմինը չի հեռացվում շնչափողից, անհապաղ անհրաժեշտ է դիմել բժշկի: